باسمه تعالی

آموزش املاء همراه با شيوه هاي خلاق و متنوع

املاء چيست؟

انتقال عين كلام است به نوشتار. آن هم نوشتار رسمي، گفتار محاوره اي در املا به كار گرفته نمي شود.

اهداف اصلي املاء:

1 -درست نويسي: تبديل نشانه هاي آوايي به نوشتاري

2- زيبا نويسي: از نظر اندازه، فونت و فاصله بين كلمه ها

3- خوانا نويسي: بدون غلط، تميز و زيبا مطابق با رسم الخط كتاب درسي

نحوه ي قرائت املاء:متن املاء قبل از نوشتن دانش‌آموزان يك بار خوانده شود و از بچه ها خواسته شود كه متن را به دقت گوش دهند، بدون آنكه چيزي بنويسند. حال متن املاء با صداي رسا و شمرده خوانده شود. در تقرير املاء رعايت زبان معيار و تلفظ صحيح كلمه ها و تركيب ها ضروري است. از تكرار زياد و غير ضروري پرهيز شود چرا كه اين عمل موجب كند نويسي و بي‌توجهي مي شود. هنگام قرائت علائم سجاوندي توسط آموزگار بيان شود، تا دانش آموزان درست و دقيق بنويسند. متن املاء در پايان يك بار ديگر خوانده شود. متن املاء كلمه به كلمه قرائت نشود بلكه به صورت گروه كلمات به هم مرتبط بيان شود، تا ارتباط معنايي و انسجام كافي رعايت شود. پس از تصحيح املاء لازم است: دانش آموزان كلماتي را كه اشتباه نوشته‌اند به طور صحيح و خوانا در پايان املاء بنويسند و آن ها را در جمله‌هاي مناسب به كار ببرند. در صورت امكان براي كلمه يا كلمات اشتباه نوشته شده يك يا دو واژه هم معني، مترادف يا متضاد يا هم خانواده بيان گردد. (با راهنمايي آموزگار و والدين) ديكته را در دفتر مشق با رعايت حاشيه و علايم سجاوندي پاكنويس نمايد و صورت صحيح كلمه هايي را كه اشتباه نوشته است به منظور توجه بيشتر با رنگ ديگر بنويسد.

شيوه هاي خلاق و متنوع آموزش املاء:

املاء به صورت گروهي: دانش آموزان به گروه هاي 3-2 نفري تقسيم مي شوند از هر گروه خواسته مي‌شود متن املايي تهيه نمايند. از متن هر گروه قسمت هايي را انتخاب كرده به صورت يك متن پيوسته ديكته مي‌شود تا بچه ها بنويسند. متناسب با آنچه كه بچه ها نوشته اند معلم امتياز حاصل هر گروه را اعلام مي دارد. در اين نوع املاء نويسنده متن در هر گروه دانش آموز ضعيف آن گروه مي باشد.

املاي خطابه‌اي: فراگيران در گروه به هم املا مي‌گويند يا به اوليا و خواهر برادر در منزل املاء گفته مي شود و تصحيح توسط گوينده صورت مي پذيرد. در اين نوع املاء تثبيت يادگيري املايي و صحيح نوشتن واژه ها مد نظر است.

آموزش املاء هنگام تدريس كتاب بخوانيم: در هنگام تدريس كلمات مشكل دو املايي روي تابلو كلاس نوشته از بچه‌ها مي‌خواهيم به صورت شفاهي براي آن ها هم خانواده، متضاد، مترادف و ... جمله بگويند.

املاي سنتي: به صورت خطابه‌اي براي دانش‌آموزان گفته مي‌شود و تصحيح توسط معلم يا دانش آموز صورت مي‌گيرد.

كامل كردن جمله ها براي تقويت املاء: چند جمله روي تابلو نوشته مي‌شود به طوري كه در جمله جاي يك كلمه خالي بماند سپس در پايين تابلو تعدادي كلمه(از جمله كلمه مورد نظر) قرار مي‌گيرد و متضاد و مترادف و هم خانواده آن نوشته مي‌شود و سپس بچه‌ها گروهي بايد كلمه مناسب را در جاي خالي قرار دهند. در پايان جمله ها را با صداي بلند مي‌خوانيم.

املاي مشاركتي: دانش‌آموزان به گروه هاي 3 نفري تقسيم مي‌شوند يك نفر به عنوان گوينده تعيين مي‌شود، دانش‌آموزي نويسنده و دانش آموز ديگر ناظر. در ضمن در نوشتن ناظر به نويسنده ياري مي دهد.

تهيه متن از غلط هاي املايي دانش آموزان: در اين فعاليت هر ماه يك بار از ميان كلمه هايي كه دانش آموزان در متون املايي 4 هفته گذشته اشتباه داشته‌اند متن املايي جديدي فراهم مي‌آيد اين متن مي تواند به صورت غلط در اختيار بچه‌ها قرار گيرد تا درست آنها را بنويسند و هم چنين مي‌شود از جانب آموزگار بيان و بچه‌ها بنويسند.

املاي بدون نقطه: از روي متني كه قبلا آماده شده كپي گرفته شود، از بچه‌ها مي‌خواهيم نقطه هاي موجود در متن را كه حذف شده‌اند نقطه گذاري نمايند.

املاي جمله نويسي: در اين روش 20 كلمه از متن درس انتخاب مي‌شود و روي تابلو كلاس نوشته مي شود. از بچه ها مي‌خواهيم با هر كدام از كلمه‌ها در دفتر خود جمله بسازند. پس از تصحيح املاي دانش آموزان با انتخاب معلم چند نفر جملات خود را براي دانش آموزان ديگر مي‌خوانند.

املاي حفظي: آموزگار متني را در اختيار بچه ها مي‌گذارد تا قبلا آن را بخوانند و مرور نمايند. در روز املاء معلم ابتداي جمله‌هاي متن را بيان مي‌نمايد تا دانش آموزان از حفظ باقي متن را بنويسند.

املاي كامل كردني: متني از درس آماده مي‌گردد و جلوي كلمات كليدي جاي خالي قرار داده مي‌شود سپس از دانش‌آموزان مي‌خواهيم تا با هم معني يا هم خانواده كلمه مورد نظر جاي خالي را پر نمايند.

املاي آبي: در ظرفي پر از آب از دانش‌آموزان خواسته مي‌شود تا با انگشت كلمه‌هايي را كه برايشان ديكته مي‌شود بنويسند.

كامل كردن املاء با كمك حافظه: املايي به صورت متن تهيه مي‌شود و حدود 20 كلمه را كه ارزش املايي دارند به صورت جاي خالي در متن در نظر مي‌گيريم سپس دانش‌آموزان با استفاده از آنچه كه آموخته‌اند كلمه ها را در جاي خالي جايگزين مي‌نمايند.

املاي ذهني: متني از املاء بين دانش آموزان توزيع مي‌شود و پس از چند دقيقه جمع آوري مي‌گردد. سپس از دانش آموزان خواسته مي‌شود تا كلمه‌هايي را كه در ذهنشان باقي مانده است روي دفتر يا ورقه بنويسند.

قرائت املاء توسط دانش آموزان ضعيف: معلم متن املايي را به دانش‌آموزي كه از قبل انتخاب شده مي‌دهد و براي او يك هفته مهلت تعيين مي‌نمايد تا متن را مرور نمايد و روزي كه املاء دارند آن متن را براي بچه هاي ديگر بخواند و ديگران بنويسند.

املاي جمله نويسي روي تابلو: معلم مي‌تواند كلمه هايي را كه ارزش املايي دارند روي تابلو بنويسد و بچه ها از روي آن‌ها بخوانند و جمله بسازند.

املاي پاي تخته‌اي: از دانش آموزي خواسته مي شود پاي تابلو بيايد سپس معلم متني را قرائت مي‌نمايد و دانش آموز روي تابلو مي نويسد. همزمان دانش آموزان ديگر مطالب املاء را روي دفتر نوشته و اگر نوشتن درست كلمه‌اي را نمي‌دانند از روي تابلو نگاه كنند و بنويسند.

نوشتن املاء به كمك آينه: آموزگار متني را آماده مي‌نمايد در اين متن بعضي كلمه‌ها را بر عكس مي‌نويسد. بچه ها در هر گروه به كمك آينه آن كلمه را مي‌خوانند و شكل صحيح آن را مي‌نويسند.

املاي شمرده شمرده: متن املاء روي تابلو نوشته مي‌شود و به صورت شمرده شمرده خوانده مي‌شود سپس تابلو پاك شده و املاء گفته مي‌شود.

املاي رونويسي: كلمه هاي مهم و با ارزش املايي از متن درس روي تابلو نوشته مي‌شود و به بچه ها ياد آوري مي‌گردد در هنگام نوشتن املاء و در صورت برخورد با هر يك از كلمه‌هاي روي تابلو اگر آن را به خاطر نياورديد مي توانيد از روي تخته شكل صحيح آن را يادداشت نماييد.

املاي بي صدا: سبب تقويت هوش ديداري دانش آموزان مي‌گردد. بچه ها بايد ابتدا خوب به لب ها و حركات صورت نگاه كنند سپس كلمه يا جمله‌ي ادا شده توسط آموزگار را بنويسند. در حقيقت معلم مانند كسي است كه براي افراد ناشنوا املاء مي گويد. البته بهتر است معلم همان طور كه بي صدا املا مي گويد در فضا نيز با انگشتان دست بنويسد تا بچه ها با نگاه به آن كلمه‌ها را يادداشت نمايند.

مسابقه املاء نويسي: ( از طريق نوشتن كلمه هاي هم خانواده، متضاد، مترادف و جمله نويسي) 20 كلمه از درس انتخاب و از بچه‌ها خواسته مي‌شود براي 5 كلمه هم خانواده، 5 كلمه متضاد، 5 كلمه مترادف و با 5 كلمه جمله نويسي نمايند.

املاي زنجيره‌اي: ابتدا معلم جمله‌اي مي‌گويد سپس از دانش‌آموزان مي‌خواهد كه با آخرين حرف از جمله مورد نظر جمله جديدي بنويسند.

كامل كردن جمله‌ي ناقص: گاهي مي توانيم املاء را به گونه‌اي تنظيم نماييم كه جمله‌هايي ناتمام براي بچه‌ها خوانده شود سپس بخواهيم جمله ها را كامل نمايند.

املاي مرتب كردني: با 2 روش 1- تعدادي جمله را در اختيار بچه‌ها قرار مي‌دهيم و از آن ها مي‌خواهيم مرتب نمايند. 2- تعدادي كلمه به عنوان كليد در اختيار بچه‌ها قرار مي دهيم و از آن‌ها مي‌خواهيم با كلمات جمله بسازند. پس از جمله سازي از دانش آموزان مي خواهيم جملات را مرتب نمايند. نكته1: كلمات كليد واژه حتما بايد درباره يك موضوع يا مطلب باشند. نكته2: در جلسه‌ي بعدي مي‌توان از هر دو روش بالا املاي تقريري از دانش آموزان گرفت.

برگرفته از مطالب وبلاگ آقای خلقتی